İŞTAH KONTROLÜ İCİN ONERİLER
Birçoğumuz belirli dönemlerde iştahla ilgili problemler yaşamışızdır. Kilo problemi olanlar iştahlarının çok açık olmasından yakınırken, birçok anne de çocuğunun iştahının çok kapalı olduğundan ve bir türlü yemek yediremediğinden yakınır.
İştah bir yiyeceğin zevkle, istenerek ve arzulanarak yenmesi durumudur. Bir insanın hangi yiyeceklere karşı istek duyacağı öğrenilmiş bir davranıştır aslında. Milletler arasından tutun da coğrafi bölgelere kadar farklılıklar gösterir. Şöyle ki, bir Amerikalı için en güzel yemek soslu kocaman bir biftek ve kızarmış patates iken bir Japon için tütsülenmiş balık ve haşlanmış pirinç en iştah açan yiyeceklerdir. Mesela ülkemizde Güneydoğuda et ve bulgur ağırlıklı bir beslenme tercih edilirken, Ege Bölgesinde yaşayanlar içinse en tercih edilen yiyecekler sebze ve balıktır.
İştah beynimizdeki hipotalamus denilen bölgeden kontrol edilir. Burada açlık ve tokluk merkezleri vardır. Enerjimiz düştüğünde açlık merkezimiz devreye girer, iştahımız açılır, yemek hayali kurarız ve yeriz. Yemek yiyip doyunca beyindeki tokluk merkezi devreye girer ve yemeyi sonlandırırız. Dolayısı ile iştahımız kapanır.
Bazen duygu durumumuzun da bu merkezler üzerine etkisi vardır. Bazı insanlar üzülünce iştahlarının açıldığından ve çok yediklerinden yakınırlar. Bazıları ise üzüntüyle iştahlarının kesildiğinden ve yemek yiyemediklerinden yakınırlar. Aslında bütün canlıların ve insanın üzüntüye, sıkıntıya verdiği ilk tepki iştahının kesilmesidir. Önceleri sıkıntı ile yemek yemek ihtiyacı azalır. Ancak kişi kazara yiyip mutlu olduğunu fark edince sıkıntı karşısında yemeye başlar ve kilo alımı kaçınılmaz olur.
Bazı yiyeceklerin de iştah üzerine etkileri vardır. Özellikle şeker oranı yüksek yiyecekler vücutta insülin hormonunu arttırdıkları için iştahı açar. Şekerlemeler, tatlılar, muz, incir, tatlı karpuz, beyaz un, pirinç gibi yiyecekler buna en iyi örneklerdir. Bununla birlikte çok baharatlı yiyecekler, turşular, tuzlu yiyecekler ve alkol de iştah açan yiyeceklerin başında gelir.
Eğer çok iştahlıysanız ve bununla baş etmek istiyorsanız işte size bazı öneriler:
Yiyecekleri uzun süre çiğneyin. Mide ile beyin arasında tokluk sinyali 20 dakikada oluşuyor. O nedenle yavaş yemek, daha az yemeyi ve daha uzun süre tok kalmayı sağlıyor.
İştahınız açılıyor ve yemek hayali kuruyorsanız işe su içerek başlayın. Su içmek midede dolgunluk yapacağı için yiyeceğe karşı ilgiyi azaltır.
Tuzlu, baharatlı, şekerli yiyeceklerden uzak durun. Yiyeceklerin görüntüsü ve kokusu da iştahı açabiliyor. O nedenle bu tür yiyecekleri görmezseniz canınız da istemez.
Üzüldüğünüzde, sıkıldığınızda soluğu mutfakta alıyorsanız hemen durun diyoruz. Mutfak yerine dışarıya çıkın, yürüyüş yapın. Egzersiz sonrası vücut ısısı artar, metabolizma hızlanır ve yiyeceğe karşı olan ilgi azalır. Eğer bunu yapamıyorsanız hemen bir roman alın ve ilginizi başka bir yöne kaydırın.
Yağı hiç tüketmemek de iştahı artırır ve özellikle karbonhidratlı gıdalara karşı eğilim yapar. O nedenle yeteri kadar yağ almak da önemlidir. Tam tahıl ürünleri, bulgur, esmer pirinç, kepekli makarna, yumurta, et ve balık iştah kapatan ve tok tutan besinler olarak sayılabilir.
